Μπορεί να φαίνεται περίεργο αλλά το ασπροκόκκινο βραχιολάκι κρύβει από
πίσω του διάφορες ιστορίες και παραδόσεις που διαφέρουν από τόπο σε τόπο.
Αρχικά θα σας πω πως φτιάχνεται στην πιο απλή μορφή του. Ίσως έχετε όλοι
φτιάξει στο σχολείο έναν Μάρτη αλλά αξίζει να αναπολήσουμε εκείνες τις μέρες.
Χρειαζόμαστε μόνο δύο κλωστές κεντήματος. Μια για κάθε χρώμα. Τις πιάνουμε,
λοιπόν, από τις δύο άκρες και κάνουμε έναν κόμπο. Στη συνέχεια το στρίβουμε
ανάμεσα στα χέρια μας και κάνουμε έναν αντίστοιχο κόμπο στην άδετη άκρη. Το
περνάμε στον καρπό μας και… έτοιμο!
Η πιο διαδεδομένη ιστορία για τον Μάρτη είναι ότι οι μητέρες τον
φορούσαν, και ακόμη τον φορούν, στα παιδιά τους για να τα προστατέψουν από τον
ανοιξιάτικο ήλιο που παραδοσιακά είναι και πιο ζεστός από αυτόν του χειμώνα.
Ωστόσο σε κάποιες περιοχές η ιστορία αυτή επικράτησε τόσο που οι κάτοικοι
άρχισαν να δένουν τις κλωστές αυτές στα δέντρα για ανθοφορία και στις στάμνες
για να διατηρείται το νερό κρύο.
Η παράδοση του Μάρτη μας πάει πίσω, στη Βυζαντινή εποχή από όπου και
ξεκίνησε και γι αυτό έχει εξαπλωθεί σε όλα τα Βαλκάνια. Στην Αλβανία και τα
Σκόπια το έθιμο παραμένει ίδιο με το δικό μας ενώ ενδιαφέρον έχουν η Βουλγαρική
και Ρουμανική εκδοχή του.
Στη Βουλγαρία, λοιπόν, αντί για βραχιόλι, όλοι φορούν στο πέτο αφηρημένα
στολίδια φτιαγμένα από κλωστές που αποκαλούν «Μαρτενίτσες». Έχουν φτιαχτεί για
να τους προστατεύουν, όχι από τον ήλιο, αλλά από την θηλυκή προσωποποίηση του
μήνα, την Γιαγιά Μάρτα.
Μόνο στη Ρουμανία, το έθιμο του Μάρτη έχει τόσο άμεση σύνδεση με την
τοπική θρησκεία. Λέγεται ότι ο Θεός Ήλιος κατέβηκε κάποτε για να παρακολουθήσει
τις τελετές των θνητών αλλά τον απήγαγε ένας δράκος. Γι’ αυτό ένας νεαρός
θυσίασε τη ζωή του, σκοτώνοντας τον δράκο, προκειμένου να σωθεί ο Θεός. Το αίμα
του έβαψε το λιγοστό χιόνι του Φλεβάρη φτιάχνοντας τον συγκεκριμένο συνδυασμό
χρωμάτων. Έτσι οι Ρουμάνοι φτιάχνουν τον Μάρτη για να τιμήσουν τη ζωή του Θεού
Ήλιου και όχι για να τον εξορκίσουν ή να προστατευτούν από αυτόν.
Όσον αφορά το τι κάνουμε το βραχιόλι μετά το πέρας του μήνα, λέγονται
πολλά αλλά σε καμία περίπτωση δεν το πετάμε. Άλλοι το βάζουν στο περβάζι (όπως
έκανα και εγώ) για να το πάρουν τα χελιδόνια και να φτιάξουν τις νέες φωλιές
τους, άλλοι το δένουν στη λαμπάδα και το καίνε με το αναστάσιμο φως και άλλοι
το τοποθετούν κάτω από πέτρες για να δουν πως θα κυλίσει η υπόλοιπη χρονιά
τους. Δηλαδή, αν την επόμενη μέρα κάτω από την πέτρα βρίσκεται και ένα σκουλήκι
αυτό σημαίνει καλοτυχία, αν όχι…
Μπορεί το έθιμο να έχει φτιαχτεί για τα παιδιά, αλλά δεν παύουν να το
φορούν και μεγαλύτεροι για να θυμούνται τη χαρά που τους πρόσφερε η πρώτη μέρα
της άνοιξης και το νέο αξεσουάρ τους!!
Εσείς φέτος θα φορέσετε Μάρτη;
Καλό μήνα!
Ντότσικα Βασιλική Α’3
